Της Κερκύρας ο γόνος... ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ (ο Χριστιανουπόλεως) …Γορτυνίας το καύχημα

      Στον ολόφωτο ουρανό της Εκκλησίας λάμπουν εκατοντάδες αστέρια. Άλλα με μεγάλη και άλλα με μικρότερη φεγγοβολή. Ο λόγος για τους αγίους και τους οσιομάρτυρες, που δεν αρκέστηκαν μόνο στη διδαχή του Ευαγγελικού λόγου, αλλά τον βίωσαν στην πρόσκαιρη ζωή τους και πολλοί απ’ αυτούς έφτασαν και στη θυσία κατά το παράδειγμα Εκείνου.

Γράφει ο ΣΤΑΘΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ*

Ένας απ’ τους Αγίους της Εκκλησίας μας, όχι ευρύτατα γνωστός είναι και ο Άγιος Αθανάσιος. Όχι ο Μέγας. Ο Άγιος Αθανάσιος, ο Χριστιανουπόλεως που τον τιμά και τον εορτάζει η Εκκλησιά μας στις 17 Μαΐου και ο λαός – για να τον ξεχωρίσει απ’ τον Μέγα – τον λέει και «Μαηθανασάκη». Λέξη σύνθετη απ’ το Μάης και το υποκοριστικό του ονόματος Θανάσης. Παρενθετικά να τονιστεί ότι η Χριστιανούπολη ήταν η Μητρόπολη που  σήμερα είναι γνωστή ως Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας με έδρα την Κυπαρισσία. Τότε έδρα ήταν οι Χριστιανοί, χωριό της Τριφυλίας, όπου υπάρχει ο μεγάλος Βυζαντινός ναός του Σωτήρος, για τον οποίον το δημοτικό τραγούδι λέει: «Αγία-Σωτήρα στο Μοριά κι Αγία-Σοφιά στην Πόλη».

Ο Άγιος Αθανάσιος ο Χριστιανουπόλεως γεννήθηκε στο πανέμορφο και μυριόπνοο νησί της εφταδιάμαντης πούλιας του Ιουνίου, στο νησί των Φαιάκων, στη μαγευτική Κέρκυρα. Έτος γεννήσεως το 1665. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν: Αναστάσιος.

Ο πατέρας του υπηρετούσε κοντά στον Ενετό Κυβερνήτη του νησιού – να μην ξεχνάμε πως οι καιροί ήταν δυσχείμεροι για την πατρίδα – και στάλθηκε να υπηρετήσει στην Καρύταινα. Ο νεαρός Αναστάσιος ήταν καλός χαρακτήρας, διακρινόταν για το ήθος του και είχε κλήση στα γράμματα. Όταν μεγάλωσε, ο πατέρας του, του υπέδειξε την υποψήφια σύζυγό του και τον αρραβώνιασε. Με συντροφιά τον έστειλε στο Ναύπλιο για ν’ αγοράσει τα του γάμου. Στο δρόμο για τ’ Ανάπλι λοξοδρόμησε και προσευχήθηκε. Απ’ την κατοπινή ελληνική Πρωτεύουσα, που είδε και όνειρο με τ’ οποίο ο Θεός τον καλούσε κοντά του, έγραψε επιστολή στον πατέρα με την οποία του γνωστοποιούσε την απόφασή του. Δε θα γύριζε στην Καρύταινα. Βρέθηκε στη Βασιλεύουσα. Είδε τον Πατριάρχη. Τον έπεισε να γίνει ιερωμένος. Χειροτονήθηκε, με την ανατολή του 18^ου αιώνα, διάκονος. Ήταν το 1702. Τα προσόντα του δικαίωσαν τον προκαθήμενο της Ορθοδοξίας και το 1707 τον χειροτόνησε σε πρεσβύτερο. Μετά τη χηρεία του θρόνου της Χριστιανουπόλεως και την άρνηση του Ηλία Μηνιάτη να γίνει ο Αρχιεπίσκοπός της, ο Εθνάρχης του Γένους εξέλεξε, τον Αθανάσιο πλέον, - αυτό ήταν το ιερατικό του όνομα - Αρχιεπίσκοπο Χριστιανουπόλεως. Ήταν το σωτήριον έτος 1711. Οι καιροί ήσαν χειμωνόδαρτοι. Οι Ενετοί πάσχιζαν να εκλατινίσουν το Μοριά. Ο Χριστιανουπόλεως Αθανάσιος είχε πολλή δουλειά. Αναδείχτηκε όμως άξιος στην έπαλξή του. Στάθηκε όρθιος! Πάλεψε. Πρόσφερε. Είχε αποτέλεσμα. Υπήρξε υπόδειγμα εκκλησιαστικού ηγέτη! Άνθρωπος του ήθους και της αρετής! Ιερωμένος της νηστείας και της προσευχής!

Προσωπικότητα της εκκλησίας και στήριγμα της Ρωμιοσύνης! Δούναβης αγάπης! Η παράδοση θέλει τον Άγιο, Xρυσόστομο και την ώρα της ιερουργίας ένα αστράκι, κάτι σαν μικρό φως, να φεγγοβολεί απ’ το στόμα του, τον θέλει ακόμα και θαυματουργό. Τόσο, όταν ήταν στη ζωή, όσο και, όταν απήλθε του κόσμου τούτου. Κι «εξεδήμησε εις Κύριον» το Νοέμβρη του 1735. Ενταφιάσθηκε στη Χριστιανούπολη που την υπηρέτησε υποδειγματικά. Στην εκταφή του δημιουργήθηκε θέμα για το που έπρεπε να φυλαχτεί το σκήνωμά του. Το διεκδικούσαν και οι Αρκάδες της Καρύταινας – συγγενείς και πιστοί. Η Καρύταινα ήταν τότε τόπος θερινής διαμονής του Αρχιεπισκόπου και είχε ζήσει και ως λαϊκός κάπου 16 χρόνια – απ’ τα 19 ως τα 35 του. 

Ο συγγενής του Κουλάς - αδελφός του Αγίου είχε πάρει κόρη Κουλά - έδωσε τη λύση. Πρότεινε να φυλαχτεί το σκήνωμά του στο Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου στη Στεμνίτσα, που τόσο αγαπούσε ο Άγιος. Ένας ιερέας, υποστηρικτής της γνώμης Κουλά, πρότεινε να «ρωτηθεί», ο Άγιος. Φόρτωσαν το σκήνωμα σ’ ένα μουλάρι και το άφησαν να φύγει. Το ζώο έφυγε, πέρασε απ’ την Αρκαδία και πήρε το δρόμο για την ορεινή Αρκαδία. Εκεί, στο Μοναστήρι του Προδρόμου, κάτω απ’ τους θεόκτιστους βράχους και πάνω απ’ τον ελικόροο Λούσιο με τις ευσκιόφυλλες όχτες και αντικρινά στη Μονή Φιλοσόφου, φυλάσσεται το ιερό λείψανο του Αγίου που ευωδιάζει και που κατά καιρούς θαυματουργεί. Αυτή, κοντολογίς, ήταν του Αγίου η ζωή και η δράση. 

Μια ιχνηλασία καλύτερα, στην άγια ζωή του και στο θεάρεστο έργο του. Αυτού, που υπήρξε: «της Κερκύρας ο γόνος, Γορτυνίας, το καύχημα, Χριστιανουπόλεως όντως, ο ποιμένας ο όσιος, ο θείος Αθανάσιος», που, τούτο το πρωινό, τιμούμε μ’ αυτή τη σύντομη αναφορά τη μνήμη του, στις 17 Μαΐου κάθε χρόνο.


________________________________________

* Ο Στάθης Παρασκευόπουλος είναι λογοτέχνης, συγγραφέας, Πρόεδρος του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων και τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας "Αρκαδικό Βήμα".

** Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Αρκαδικό Βήμα" Μάϊος 2012